İSTANBUL (İGFA) – Sabancı Üniversitesi, Türkiye’nin ilk hidrojen vadisi projesi olan “HYSouthMarmara” projesinin birinci çalıştayına mesken sahipliği yaptı. Sabancı Üniversitesi Şov Merkezi (SGM)’nde gerçekleştirilen çalıştayda proje paydaşları, firma temsilcileri ve akademisyenleri bir ortaya getirildi. ‘HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi’ Projesi’ hakkında bilgiler verilerek başlanan çalıştayda muvaffakiyetle devam eden vadilerden ve vadi adayı bölgelerden sunumların yanı sıra, 4 başka panelde; hidrojenin geleceği, diğer hidrojen vadisi çalışmaları ve hidrojen ekosistemi konusundaki gelişmeler aktarıldı.
Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nın (GMKA) koordinatörlüğünde 15 ortaklı bir konsorsiyum ile yürütülen “Güney Marmara Hidrojen Kıyısı – HYSouthMarmara” Projesi, yeşil hidrojen üretimi ve hidrojenin farklı uygulamalarda kullanımı için örnek bir model oluşturma misyonuyla hareket ediyor. Projenin iştiraklerin verimli iş birlikleri ve çalışmaları ile daha pak ve yeşil bir geleceğe ulaşma amacı için kıymetli bir dönüm noktası olması öngörülüyor. Proje paydaşları, firma temsilcileri ve akademisyenleri bir ortaya getirerek, “Yeşil Hidrojen” ve “Hidrojen Vadileri” konusundaki farkındalığın artırılması, iş birliklerinin oluşturulması ve görüş alışverişinde bulunulması hedeflenen HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi Çalıştayı’nda, muvaffakiyetle devam eden vadiler ve vadi adayı bölgeler anlatıldı.
Çalıştayın açılışında HYSouthMarmara Projesi’nin anlatıldığı görüntü gösterimi sonrası devam eden hidrojen vadisi projelerinden örnekler verildi ve vadi adayı bölgelerin sunumları yapıldı. Tatiana Block Avrupa’nın ilk hidrojen vadisi projesi olan HEAVENN hakkında bilgiler verirken, Holger Wiertzema Kuzey Almanya’daki önemli bir iş birliği projesi olan Norddeutsches Reallabor’u anlattı. Proje ortaklarından Prof. Marco Pellegrini University of Bologna’nın çalışmalarını ve İtalya’daki hidrojen ekosistemini, Prof. Hicham Benyoucef ise Mohammed VI Polytechnic University’nin çalışmaları ile birlikte Fas’taki hidrojen ekosistemini iştirakçilerle paylaştı.
“HEDEF YILDA 500 TON HİDROJEN”
HYSouthMarmara Proje Koordinatörü Mehmet Volkan Duman açılışta yaptığı konuşmada, Güney Marmara’da bu projeyi başlatmalarının özel nedenleri olduğuna dikkat çekerek “Burası çok kritik bir alan. Bu bölgenin özelliği nedeniyle hidrojen işini bu bölgede başlattık ve bir model olarak ortaya çıkmaya çalışıyoruz. Projemizin ana maksadı yılda beş yüz ton hidrojen üretmek” dedi. Güney Marmara’nın avantajlı coğrafik pozisyonunun yanı sıra pak güç kesiminin gelişen endüstrisi ile birlikte çok kuvvetli olduğunun da altını çizen Duman şöyle konuştu;
“Proje kapsamında Güney Marmara Bölgesi’nin vilayetleri olan Balıkesir, Çanakkale ve Bursa’nın hidrojen networkünü ortaya çıkaracağız. Hem Ege Denizi hem Marmara Denizi’ne kıyısı olan bir bölge olduğu için toplamda bin kilometrelik kıyı sonuyla suya erişim sınırsız olacak. Bu erişim yeşil hidrojen üretimi ve su sürdürülebilirliği açısından çok kritik bir etap. Bölgeyi değerli kılan bir öbür kritik özellik ise iki ana doğalgaz çizgisinin Güney Marmara’dan geçiyor olması. Bunlardan biri Rusya, İran ve Azerbaycan’dan gelen sınırların birleştiği ana sınır; başkası ise TANAP çizgisi.Bu süreçte hidrojene verilecek misyonun ve ilgili maksatların gerçek belirlenmesi gerekiyor. Pak dönüşüm sürecinin muvaffakiyete ulaşabilmesi için odaklanılması gereken birinci alan enerjiverimliliği; sonrasında olabildiğince elektrikasyon ve akabinde oluşacak açığın hidrojen ile kapatılması. Önümüzde kolay bir süreç olmadığını da eklemem gerek. Hidrojenin önünde çeşitli politik, ekonomik ve hatta yasal zorluklar ve pürüzler olabilir lakin bizim yapmamız gereken pilot çalışmaları tamamlamak ve Ar-Ge çalışmalarına sürat vermek. Vadi Projemizin önünü açtığı fizibilite çalışmaları ile de bu süreçte kendimizi hazır halde tutmak gayesini taşıyoruz.”
“TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ KARBON-NÖTR BÖLGESİ OLMAK İSTİYORUZ”
HYSouthMarmara Proje Koordinatörü Mehmet Volkan Duman yeşil yakıtlar için bir merkez ve Türkiye’nin birinci karbon-nötr bölgesi olmak için yola çıktıklarını da kaydederek kelamlarına şöyle devam etti;
“Güney Marmara Kalkınma Ajansı olarak bölgede birçok farklı projeye de öncülük ediyoruz. Balıkesir Üniversitesi ve Çanakkale Üniversitesi’nde iki yenilenebilir güç eğitim merkezini kurduk. Bunun yanında; projemizin bir öteki ana faaliyeti ise bor minerali ile ilgili. Borun çok değerli özellikleri var fakat biz doğal ki bu projede hidrojeni depolayabilme özelliğini ön plana çıkartıyoruz. Vadi Projesi kapsamında yılda 10 tonluk sodyum borhidrür tesisi kurulacak. Eti Maden’in bu hususta daha kuvvetli bir yapıya bürüneceğini düşünüyoruz. Üretilecek bu yeni bor kimyasalı, katı faz hidrojen taşıyıcısı olarak TÜBİTAK MAM tarafından geliştirilecek yeni bir güç sisteminde kullanılacak.”
“Bu proje yalnızca endüstride yeşil hidrojenin üretimi yahut tüketimini değil, tıpkı vakitte verimli iş birlikleri ile yeşil bir geleceğe ulaşmanın önünü açacak bir dönüm noktası niteliğindedir”
Açılış konuşmasını gerçekleştiren Sabancı Üniversitesi’nden Prof. Selmiye Alkan Gürsel, çalıştayda HYSouthMarmara Projesi’nin yeşil hidrojeni üretimi, taşınması ve farklı uygulamalarda kullanımı için Türkiye’de örnek bir model oluşturacağını belirttiği konuşmasında ayrıyeten, proje sonuçlarının yayılması ve irtibatı konusundaki ehemmiyeti de vurgulayarak:
“Hidrojen vadisi konsept olarak süratle yayılıyor. Tüm dünyada farklı ölçeklerde 98 tane hidrojen vadisi projesi var. Faal hidrojen vadileriyle ve hidrojen vadisi adayı bölgeler ile etkileşimlerde bilgi ve deneyim paylaşımlarının gerçekleştirilmesi ve tekrarlanabilir bir model oluşturulması epeyce kıymetli. Bunlara ilaveten yeşil hidrojen konusunda kamu şuurunu oluşturmak ve algıları olumlu halde değiştirmek ve hidrojen teknolojilerini yanlışsız bir formda anlatmak konusunda da bu proje büyük kıymet taşıyor.
Sabancı Üniversitesi, HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi Projesinde; faal hidrojen vadileriyle ve hidrojen vadisi adayı bölgeler ile etkileşimlerde bilgi ve deneyim paylaşımlarının gerçekleştirilmesi, projenin yaygın tesirini artırmaya yönelik bağlantı stratejilerinin oluşturulması, seminer, çalıştay ve çevrimiçi bağlantı sistemleri ile proje kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerin ve proje sonuçlarının aktif bir halde paylaşımı ve projenin geniş bir kitle tarafından görünürlüğünün artırılmasında ve yeşil hidrojen üretimi için elektrolizör suramı ve devreye alınmasındaki süreçlerde misyon alacağız.’’ dedi.
PANELLERDE TÜM TARAFLARIYLA HİDROJEN KONUŞULDU
Çalıştayın birinci paneli olan “HYSouthMarmara Konsorsiyumu’nda Yer Alan Yeşil Hidrojen Üreticisi, Dağıtıcı ve Kullanıcılarının Çalışmaları ve Görüşleri” temalı oturumun moderatörlüğünü EnerjiSa Üretim’den Dr. Kahraman Çoban üstlendi. PaneldeLinde Gaz A.Ş.’den İsmail Erilhan, Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik Sanayi A.Ş.’den Dr. Kağan Kayacı, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.’den Gizem Yumru, TÜBITAK MAM’dan Doç. Dr. Fehmi Akgün ve Türk-Alman Üniversitesi’nden Dr. Öğretim Üyesi. Sibel İhtimamlar konuşmacı olarak yer aldı.
Çalıştayın öğlenden sonraki kısmı, TÜBİTAK AB Çerçeve Programlar Müdürü-Ufuk Avrupa Programı Ulusal Koordinatörü Davet Yıldırım’ın, yeşil hidrojenin Avrupa Birliği araştırma alanındaki ehemmiyeti ve hidrojene yönelik AB takviye düzenekleri ve bu alanlardaki fırsatlar hakkında bilgiler paylaştığı sunumla devam etti.
Günün ikinci panelindeki tema ise “Güney Marmara Hidrojen Kıyısı Platformu” oldu. Güney Marmara Kalkınma Ajansı’ndan (GMKA) Petek Eğerci Coşkun moderatörlüğünde gerçekleşen panele; İÇDAŞ Çelik Güç Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş’den Serdar Erdemiş, TEKFEN Holding A.Ş’den Filiz Güler, Akçansa’dan İsmail Gökalp ile RightShip’ten Yücel Yıldız katıldı.
Çalıştayın üçüncü panelinde “Hidrojenin Geleceği” konusu masaya yatırıldı. Sabancı Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selmiye Alkan Gürsel moderatörlüğündeki panel; Hidrojen Teknolojileri Derneği’nden Prof. Dr. İnci Eroğlu, Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Can Erkey ve IICEC’den Bora Şekip Güray ‘Hidrojen Teknolojileri’ ve ‘Yeşil Hidrojen’ konusunda yapılan çalışmalar konusunda bilgiler verdiler.
Dördüncü panel ise “Türkiye’deki Öteki Potansiyel Hidrojen Vadileri” temasıyla düzenlendi. Sabancı Üniversitesi’nden Prof. Dr. Alp Yürüm moderatörlüğünde gerçekleşen panelde; Ford Otosan’dan Dr. Emrah Kınav, Tüpraş’tan Dr. İpek Harmanlı ve İZKA’dan Hülya Ulusoy görüşlerini paylaştı.