SETA Vakfı araştırmacısı Büşra Zeynep Özdemir, Katar’ın doğal gaz açısından epey kıymetli bir ülke olduğunu belirterek, kapladığı küçük alana karşılık Rusya ve İran’ın akabinde yaklaşık 25 trilyon metreküple dünyanın en büyük üçüncü ispatlanmış doğal gaz rezervine sahip olduğunu kaydetti.
Katar’ın Rusya’nın akabinde dünyanın en fazla doğal gaz ihraç eden ikinci ülkesi olduğunu anımsatan Özdemir, ülkenin bunu yüklü olarak sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) formunda gerçekleştirdiğini anlattı.
Özdemir, Katar’ın 2004’te faaliyete alınan Dolphin Gas projesinin gaz ihraç ettiği tek boru çizgisi olduğunun altını çizerek, bu çizginin toplam uzunluğunun 370 kilometreyi bulduğunu söz etti.
“SURİYE İÇ SAVAŞI PROJEYİ PLANLANAN FORMUYLA HAYATA GEÇİRİLEMEZ HALE GETİRDİ”
Katar’ın doğal gaz ihracatı konusunda yüksek kapasiteye sahip olduğunu vurgulayan Özdemir, şöyle devam etti:
“Ancak ülkenin buluğundu coğrafya epey kırılgan bir yapıya sahip. Daha evvel 2009’da gündeme gelen, Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye’den geçmesi planlanan Katar-Türkiye Doğal Gaz Boru Sınırı projesi Esad rejiminin karşı çıkmasının da tesiriyle rafa kaldırılmıştı. Sonrasında da 10 yıldan uzun süren Suriye iç savaşı projeyi planlanan formuyla hayata geçirilemez hale getirdi. Suriye’de istikrarlı bir rejimin kurulmasının akabinde bugünkü konjonktürün devamlılığı halinde projenin bölgede siyasi açıdan bir maniyle karşılaşmayacağı söylenebilir. Lakin bahse bahis boru sınırının her açıdan büyük olduğunu göz önünde bulundurmak gerek.”
“TÜRKİYE BÖLGEDEKİ EN BÜYÜK DOĞAL GAZ PİYASALARINDAN BİRİ”
Özdemir, Katar’dan Türkiye’ye epeyce uzun bir sınırın inşasının projeyi maliyetli kıldığına dikkati çekerek, bu noktada memleketler arası piyasalardaki doğal gaz fiyatlarının da kritik değer taşıdığını söyledi.
Fiyatların böylesi yüksek maliyetli bir çizgisi hayata geçirmeye elverişli düzeylerde olması gerektiğine vurgu yapan Özdemir, aksi halde finansman sağlanmasının mümkün olamayacağını belirtti.
Özdemir, bunun yanında uzun vadeli alım garantisinin de projenin hayata geçirilmesinde olmazsa olmazların başında geldiğine değinerek, “Türkiye bölgedeki en büyük doğal gaz piyasalarından biri, Almanya’dan sonra en fazla doğal gaz ithal eden ülke pozisyonunda. Lakin Türkiye’nin de Rusya, İran ve Azerbaycan ile uzun devirli doğal gaz kontratları bulunuyor. Bu uzunlukta bir boru çizgisinin yüksek ölçüde doğal gaz transfer etmesi beklenir. Türkiye’nin günümüz şartlarında projeyi karşılanabilir kılacak kadar yüksek talep oluşturması kelam konusu olmayabilir.” ifadelerine yer verdi.
Avrupa’nın Rusya ile yaşadığı aksilikler nedeniyle uzun periyotlu kontratlara aralıklı yaklaştığını ve 2050 Net Sıfır Emisyon amaçları bulunduğunu da lisana getiren Özdemir, mevcut durumda sırf kömür termik santrallerine ikame olacak doğal gaz termik santrallerinin desteklenmesinin kelam konusu olduğunu aktardı.
AB’NİN KÖMÜR KULLANIMINI BIRAKMASININ AKABİNDE TALEBİN ÖLÇÜSÜ ÖNEMLİ
Özdemir, bu durumda AB’nin kömür kullanımını bırakmasının akabinde ortaya çıkacak gaz talebinin ölçüsünü ve mühletini öngörmesi gerektiğini vurgulayarak, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Son olarak AB dediğimizin 27 üye ülkeli bir yapı olduğunu ve tüm ülkelerin alt yapılarının birbiriyle temaslı olmadığını da hatırlamak gerek. Örneğin bugün İspanya’ya ulaşan bir gazın Almanya’ya boru çizgileriyle taşınması mümkün değil. AB üyesi ülkelerin de mutabık olduğu bir senaryoda hem AB’nin hem de Türkiye’nin kömür santrallerinin yerini doğal gaz yakıtlı santrallerin aldığı, hane ve sanayi gaz tüketiminin de arttığı bir senaryoda Katar’dan gelecek gazın alıcı bulması ihtimali epey yüksek.”
‘SURİYE ŞİMDİ İSTİKRARDAN UZAK’
Columbia Üniversitesi Global Güç Siyaseti Merkezi uzmanı Anne-Sophie Corbeau da kelam konusu boru sınırının çok uzun olduğunu ve alıcıların uzun vadeli taahhütlerde bulunması gerektiğini söz etti.
Corbeau, kelam konusu boru çizgisinin hayata geçmesinin 2030’u bulabileceğini belirterek, Avrupa’nın 2050’de karbon nötr olma amacını anımsattı.
Birçok ülkenin 2050’ye kadar doğal gaza hala gereksinimi olacağının altını çizen Corbeau, boru sınırlarının LNG’nin tersine bir defa inşa edildikten sonra bağlı kalınması gereken bir tahlil olduğunu vurguladı.
Corbeau, Suriye’nin şimdi istikrarlı olmaktan uzak olduğunu ve gaz talebinden bağımsız olarak bölgede bunun değerli olduğuna işaret ederek, ‘Bu ortada ABD’li LNG ihracatçıları da Avrupa pazarına LNG satmaya çalışıyorlar. Yani bu bir yarış. Suudi Arabistan’ın bu türlü bir boru sınırının ülkeden geçmesine müsaade verip vermeyeceği başka bir husus. Şayet Türk oyuncular bu mutabakatları imzalamak isterlerse o vakit durum değişir. Türkiye’nin gaz talebiyle ilgili daha az telaşları var ve kaynak çeşitlendirmekten mutlu.’ diye konuştu.