Mantar bilimi uzmanı (mikolog) Selime Semra Erol ve doğal mantar araştırmacısı Naim Güleç, az görülen tıbbi mantarlardan kordiseps militarisi (tırtıl/zombi mantarı) İstanbul Samandıra Ormanı’nda inceledi.
‘The Last Of Us’ dizisi ile izleyici kitlesi ortasında merak konusu olan zombi mantarı, literatürdeki ismiyle kordiseps militaris, sinemanın de tesiriyle dünya genelinde çeşitli efsanelerin konuşulmasına neden oldu.
Uzun araştırmalar sonucu İstanbul Samandıra Ormanı’nda kordiseps militaris mantarına rastlayan doğal mantar araştırmacısı Naim Güleç ile tıbbi mantarlar konusunda akademik araştırmalar yapan mikolog Selime Semra Erol, tıbbi istikameti bulunan zombi mantarına dair bilinmeyenleri anlattı.
Doktora çalışmasına Düzce Üniversitesi’nde tıbbi mantarlar üzerine devam eden ve son beş yıldır bilhassa tıbbi mantarlar, üretimleri ve tıbbi tesirlerine ait akademik çalışmalar yapan Erol, kordisepsin farmakolojik özellikleri nedeniyle binlerce yıldır Çin klasik tıbbında değerli bir yere sahip olduğunu ve yer aldığı mantar ailesinin 400’den fazla tipiyle en fazla çeşidi bulunan cins olduğunu söyledi.
Kordiseps cinsi her bir mantar tipinin farklı bir böcek, tırtıl ve çam kese böceği pupasına ilişkin parazit mantarlar olduğunu belirten Erol, “Bu mantarı asıl değerli kılan şey binlerce yıldan beri klâsik Çin tıbbında şifa kaynağı olarak kullanılması.” dedi.
“MESANE TÜMÖRÜNÜ DURDURUCU TESİRE SAHİP”
Dünyada Himalayalar’da, Tibet’te yüksek yerlerde yetişen bir mantar olan kordiseps militarisin bilhassa Hindistan’da ve Çin’de besin olarak tüketildiğini ve asıl değerli olanın içindeki kordiseps unsuru olduğunun aktaran Erol, “2010 yılında yapılan bir çalışma sonucunda kordisepsin insan mesane kanseri hücrelerinin çoğalmasını ve göçünü engellediğini ortaya koydu. Ayrıyeten bu tıbbi mantar, böbrek ve karaciğer hastalıklarıyla ilgili tedavilerde kullanılan etken hususları, bileşikleri içermektedir.” sözlerini kullandı.
Kordiseps cinsine ilişkin mantarların bilhassa klâsik Çin tıbbında günlük güç düzeyini yükseltici ve metabolizmayı hızlandırıcı olarak kullanıldığını söyleyen Erol, Çin’in Pekin kentinde düzenlenen 1993 Ulusal Oyunları’nda bin 500, 3 bin ve 10 bin metre yarışlarında 5 dünya rekoru kıran üç koşucunun kordiseps sinensis aldıklarının ortaya çıktığını söyledi.
Kordiseps militarisin Türkiye’de bulunmasının mantar araştırmacıları açısından çok sevindirici olduğunu aktaran Selime Semra Erol, topladığı mantar numunelerinden misel üretmeye çalıştığını ve bu tıbbın yerli olarak üretimi konusunda çalışmalarının devam ettiğini bildirdi.
“BU MANTARI UZUN YILLAR ORMANLARDA ARADIM”
Kendini mantarların keşfine adadığını söyleyen doğal mantar araştırmacısı Naim Güleç ise bugüne kadar Türkiye’de 2 bin 500’ün üzerinde mantar keşfedildiğini, bu mantarların 1000’den fazlasını ormanlarda bulup Latince bilimsel isimleri ile bir arada araştırıp, inceleyip, tanımlama talihi elde ettiğini ve şu ana kadar deneyimleme bakımından 219 mantarın tadına baktığını söyledi.
Bu mantarlardan en değişik olanın ise kordiseps militaris olduğunu söz eden Naim Güleç, “Yaklaşık yirmi yıllık bir mantar serüvenim var. Bu mantarı uzun yıllar ormanlarda aradım ve çam kese böcekleriyle bir ilişkisinin olduğunu yabancı bir kaynakta okuduğumda ormanlara giderek çam ağaçlarının üzerlerinde çam zararlısı olan çam kese böceğini aradım. Kaynaklarda soğuk havalarda mantarın yeryüzüne çıktığı söylendiği için 2015 yılında İstanbul’daki çam ormanlarında nihayet kordiseps militaris mantarını buldum. Akabinde Ankara Üniversitesinden mikolog Doç. Dr. Ilgaz Akata’ya gönderdim. Bilimsel makale 2016 yılında yayımlandı.” dedi.
Güleç, küçük bir mantar olmasına rağmen kırmızı rengi nedeniyle gezerken kolay fark edilebilecek bu mantarın çam kese böceklerinin istila ettiği çam ağaçlarının bulunduğu yerlerde aranması gerektiğini belirtti.
Bu mantarın, tırtıl halindeyken etkilediği çam kese böceğinin pupa evresinden beslendiğini, yer altına giren böceği öldürdükten sonra kozaya dönüşen kabuğundan, uygun ısı ve kaideler oluştuğunda yani mevsimi gelince dışarı çıktığını anlatan Güleç, mantarın alt kısmına bakıldığında besi yeri olarak kullandığı çam kese böceğinin pupasının rahatlıkla görülebileceğini tabir etti.
“İNSANLARI ZOMBİYE DÖNÜŞTÜRECEĞİ ÜTOPYASINA İNANILIYOR”
Güleç, şu an dijital bir platformda yayınlanan The Last Of Us isimli dizide kordiseps mantarının insanları zombiye dönüştüren yeni bir salgına neden olduğu ve yeryüzünün sonunun geleceği üzere bir senaryo işlendiğini, bunun mümkün nedeninin ise bu mantarın çam kese böceğinde olduğu üzere eklem bacaklıları ele geçirmesi olduğunu lisana getirdi.
Güleç, “Kordiseps mantarlarının insanın hudut sistemini ele geçirip zombiye dönüştüreceği ütopyasına inanılıyor. Bu bilimsel olarak mümkün gözükmüyor. Kordiseps mantarları 25 derecenin üstünde gelişim sağlayamıyor. Münasebetiyle beden ısısı 37 derece olan beşerde yahut öteki memelilerde bu mantarın gelişmesi, bedeni ele geçirmesi ve rastgele bir zararın oluşması kelam konusu değil. Temelinde kordiseps tıbbi istikameti olan bir mantar. Ben de her yıl nizamlı halde topluyor ve çayını içiyorum. Ayrıyeten yemeği de yapılabilir.” biçiminde konuştu.
Kordiseps militaris mantarını kış aylarında, soğuk hava şartlarında herkesin bulup toplayabileceğini lisana getiren Güleç, “Çayını, önleyici tıp bağlamında tüketebilirler. Zira bu mantarın anti-tümör ve gibisi özellikleri var. Herkese araştırmayı, bulmayı, deneyimlemeyi tavsiye ediyorum.” dedi.